Sabijn Lauwerier werkt als coördinator financiële vrijwilligers bij de Tussenvoorziening in Utrecht. Zij begeleidt vrijwilligers die actief zijn bij thuisadministratie en bij het sociaaljuridisch spreekuur, op vier locaties in Utrecht. De Tussenvoorziening begon 25 jaar geleden met de Tussenbus, een oude stadsbus waarin op een laagdrempelige manier hulp werd geboden aan ‘buitenslapers’, dakloze mensen in Utrecht. Dat laagdrempelige is gebleven, en de primaire doelgroep ook: (ex-)daklozen.
Sabijn vertelt:
“Ik ben trots op de Tussenvoorziening. Hun slogan ‘Nietsdoen is geen optie’ legt duidelijk uit hoe ze erin staan. De Tussenvoorziening helpt altijd de mensen die door veel andere partijen worden vergeten of niet geholpen worden omdat hun problemen te complex zijn. Het is een moeilijke doelgroep van hulpmijders. De Tussenvoorziening kijkt naar wat wél kan, ze laat mensen niet zitten omdat ze nergens bij horen. Het is een bevlogen club.”
En wat als het helpen niet lukt? Volgens Sabijn gaat het om de eigen kracht van de cliënt:
“Je moet nooit harder lopen dan de cliënt loopt. Dat is moeilijk, een valkuil voor hulpverleners. Je moet op je handen blijven zitten. Het hoogst haalbare is soms van de spreekwoordelijke zeven sloten, waarin je cliënt loopt, vijf sloten te maken…”
Training Sturen op Zelfsturing
Sabijn is sinds kort contactpersoon voor de training Sturen op Zelfsturing van alliantiepartner LSTA (Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie). Ze heeft de training zelf gevolgd en is erg enthousiast:
“Wij willen graag onze cliënten begeleiden bij het zelfredzaam worden op gebied van hun financiën. We betrekken hun sociale netwerk daarbij. Sturen op zelfsturing is precies wat we nastreven. De cliënt doet het zelf, onze vrijwilliger kijkt mee. Een voorwaarde daarbij is wel dat mensen leerbaar zijn. Als dat niet zo is, verwijzen we iemand terug naar het buurtteam, naar een verwijzer voor andersoortige schuldhulp. De projecten duren meestal één jaar, als dat niet voldoende is, wordt er meegezocht naar een andere oplossing.”
Sabijn vertelt hoe het soms een uitdaging is om te zoeken naar de balans tussen zelfredzaamheid van een cliënt en als vrijwilligers een stapje te hard lopen:
“Ik heb mijn afstudeeronderzoek gedaan naar de vraag ‘Financieel gezond gedrag bij cliënten met financiële problemen’ over hoe vrijwilligers begeleid kunnen worden in het aanzetten van financieel gezond gedrag van hun cliënt. Cliënten lijken niet gemotiveerd te zijn, ze komen afspraken niet na. Maar als je kijkt naar de theorie over schaarste en de stress die dat geeft bij mensen, dan is het wel te begrijpen. Maar die houding bij cliënten werkt wel demotiverend voor de vrijwilligers die ik begeleid. Het is zo belangrijk om te blijven communiceren met de vrijwilligers. Ik werk eraan dat ze begrip opbrengen voor elkaar. Ik coach de vrijwilligers hierin.” Ze voegt eraan toe: “Ze zijn heel gemotiveerd, merk ik.”
Financiële problemen
De financiële problemen die haar vrijwilligers tegenkomen, lopen uiteen. Van mensen die de brieven van officiële instanties niet begrijpen en daardoor voorzieningen missen waarop ze wel recht hebben, tot mensen met koffers of tassen vol post.
“Er zitten digibeten tussen en mensen die uitstromen uit de schuldhulpverlening na schuldsanering. Ze weten niet meer hoe ze zelf moeten omgaan met hun administratie en eigen geld, ze hebben geen administratief systeem,” legt Sabijn uit.
Zo’n proces is lastig, maar het lukt ook vaak! Sabijn vertelt over een traject dat een van haar vrijwilligers doorliep met een cliënt:
“Ze had een laag zelfbeeld, met allerlei achterliggende problemen. Haar administratie was wat je noemt een puinzooi. Onze vrijwilliger is samen met haar aan de slag gegaan. Aan het eind van het traject verhuisde de cliënt naar een eigen stekje. Ze had de vrijwilliger uitgenodigd om haar huis te bezichtigen. Ze was zo trots om te kunnen laten zien wat ze zelf had bereikt, met wat ondersteuning. Wat was dat een mooie afsluiting. Je ziet dan een positieve spiraal in werking: als de cliënt al een beetje gemotiveerd is, leert ze vaardigheden en doet zo succeservaringen op. Dat stimuleert zo! Voorheen had ze vooral negatieve ervaringen, dat gaf veel stress. Ze kon tijdelijk leunen op de motivatie van een ander. En vervolgens helpt dit de vrijwilliger om zelf gemotiveerd te blijven. Het werkt dus twee kanten op. En ik word als coördinator ook blij van zulke verhalen.”
Samenwerking
Over de samenwerking binnen het Utrechts Platform van financiële vrijwilligers thuisadministratie is Sabijn enthousiast:
“Door samen te werken met partners, hebben we een beter bereik. We werken onder andere samen met de buurtteams, U Centraal, Humanitas en SchuldHulpMaatje. We trekken samen op in werving en bij subsidieaanvraag bij de gemeente. We zijn samen bezig met het vergroten van de capaciteit, zodat we het aantal koppelingen tussen cliënten en vrijwilligers kunnen verdubbelen. We zijn geen concurrenten van elkaar. Als we zelf geen passende hulp kunnen bieden of zelf geen vrijwilliger hebben, verwijzen we cliënten naar elkaar door. Veel van wat we doen heeft een overlap, maar elke partij heeft zijn eigen doelgroepen en eigen specialisatie. Ook op het gebied van scholing werken we samen, er komt een training voor alle financiële vrijwilligers in Utrecht: Budgetvaardig.”
Onlangs heeft Sabijn als contactpersoon namens LSTA al kennisgemaakt met de ambassadeurs namens alliantiepartner SMN (Samenwerking Marokkaanse Nederlanders). Binnenkort hoopt ze ook de ambassadeurs van IOT (Inspraakorgaan Turken in Nederland) te ontmoeten. De Tussenvoorziening gaat in Utrecht samenwerken met IOT en SMN, om Nederlanders met een Marokkaanse of Turkse achtergrond die in de schulden zijn beland beter te bereiken. Ook kunnen ze zich aanmelden om vrijwilliger te worden bij een schuldhulporganisatie.