AVS biedt in haar kennisbank een nieuwe e-learning aan van 113 Zelfmoordpreventie. De e-learning ‘In gesprek over suïcidale gedachten’ leert je in drie stappen wat je kunt doen: het herkennen van signalen, praten en samen hulp zoeken. Vrijwilliger en coördinator Bouwen Mooldijk deelt zijn ervaringen met dit onderwerp. ‘Gelukkig kan ik stellen dat ik het maar zelden ben tegengekomen, maar het is goed dat het bespreekbaar wordt.’
Bouwen vertelt: ‘We kregen een doorverwijzing en in het intakegesprek gaf de hulpvrager aan: “Ik overzie het allemaal niet meer.” En er werd wat gehint op zelfdodingplannen. Dat stelde ons voor een probleem: welke vrijwilliger moet je aan deze hulpvrager koppelen, en sterker nog: kun je dit wel doen, helpen met een vrijwilliger bij een dergelijke hulpvraag? We bieden alleen hulp bij de thuisadministratie en bieden een luisterend oor.’
Bouwen Mooldijk, vrijwilliger en coördinator bij een thuisadministratie-organisatie.
Bouwen en zijn team besluiten toch hulp te bieden bij de thuisadministratie, omdat er ook al andersoortige hulp wordt geboden door een andere organisatie. Na verloop van tijd geeft de vrijwilliger aan bij de coördinator dat het niet goed loopt. Nu blijkt de hulpvrager verregaande plannen te hebben om het leven te beëindigen – in een erger mate dan bleek tijdens het intakegesprek.
Privacy van de hulpvrager
Daarbij doemde het volgende dilemma op: hoe waarborg je de privacy van de hulpvrager? Afspraken rond geheimhouding binnen de organisatie kunnen hulp serieus bemoeilijken. Niets doen is geen optie: het bleek dat de hulpvrager al wanhoopspogingen had gedaan. Als een volgende poging zou slagen, zou dat ook vreten aan de vrijwilliger en de coördinatoren. Maar de geheimhouding schenden van de hulpvrager door een melding te maken, achter de rug van de hulpvrager om, was ook geen optie.
Bouwen benadrukte hoe dit echt een serieuze worsteling opleverde voor de betrokken vrijwilliger en de coördinator. Hij vult aan: ‘Gelukkig was het mogelijk om te overleggen met een collega-coördinator van een organisatie met wie we in contact kwamen via onze koepelorganisatie LSTA. Daarna hebben we ons plan van aanpak afgestemd met de organisatie 113 Zelfmoordpreventie. Zij gaven aan: Het is een zorgvuldig plan, voer het maar uit.
Als coördinator heb ik vervolgens contact opgenomen met de hulpvrager en vertelt: “We maken ons ernstige zorgen om je, ik ga het bespreken met de andere organisatie die je psychische hulp biedt. Ik moet dit gaan melden.” Dat leidde aanvankelijk tot een tegenreactie van de hulpvrager: ‘Ja maar, straks nemen ze me op…’
Bouwen legt uit: ‘Het is dan belangrijk om duidelijk te maken dat het een mededeling is, geen discussiepunt.’
Advies voor andere vrijwilligers en coördinatoren
Bouwen benadrukt: ‘Je moet dit soort zaken als vrijwilliger niet zelf willen oplossen. Het is zo belangrijk: blijf er niet mee rondlopen. Weet waar je hulp kan zoeken: neem contact op met je coördinator en met de doorverwijzende instantie. Wat je ziet: schulden komen zelden alleen.’
En verder:
- check je verhaal bij 113;
- meld aan de hulpvrager dat je dit moet gaan bespreken;
- en informeer daarna anderen.
Wat ook nog een overweging is: accepteer een doorverwijzing onder voorwaarden. Bij sommige hulpvragers zijn al veel andere hulporganisaties en instanties betrokken. Ga eerst met elkaar om tafel en bespreek: Wie gaat wat doen en wie heeft wat al gedaan? In dit soort gevallen is het beter dat de instantie die psychische hulp biedt de leiding neemt in de hulpvraag. Wees daar ook helder over tegenover je hulpvrager. Regel niets zonder dat zij/hij dat weet en er mee instemt.