Anderhalf jaar geleden werd Michiel Kersemaekers coördinator van SchuldHulpMaatje Utrecht. Daarvoor werkte hij jarenlang als docent Geschiedenis. De overgang naar SchuldHulpMaatje was niet eens zo groot: de caritas had altijd al zijn hart. Vanuit een passie om mensen te helpen die zelf het hoofd niet boven water kunnen houden, werkt Michiel zelf als vrijwilliger bij Hulp in Praktijk (HiPHelpt). Zo helpt hij mensen met het bijhouden van hun tuin en bij hun administratie – een plezierige afwisseling.
Michiel vertelt over de SchuldHulpMaatjes in Utrecht:
Coördinator Michiel Kersemaekers vertelt over de rol van schuldhulpmaatjes in Utrecht.
‘Er is onlangs weer een nieuwe groep van start gegaan. Het valt me op dat ook juist jonge mensen aan de slag gaan als vrijwilliger. Ze zijn gedreven om, naast hun drukke baan, iets te doen voor samenleving. Ze hebben soms een economische achtergrond, werken in een harde wereld en hebben dan de behoefte om in hun vrije tijd juist actief te zijn op een plek waar ruimte is voor de zachtere kanten. Iets kunnen betekenen voor kwetsbare mensen. Dat is mooi om te zien! Ik heb binnen SchuldHulpMaatje Utrecht een team om me heen dat actief meewerkt en meedenkt.‘
Hij vult aan:
‘Het is wel een commitment dat je aangaat voor twee jaar. Een maatje gaat met de hulpvrager een traject in. Er is vertrouwen nodig, je bouwt een relatie op. Wat ik zie is dat maatjes langer betrokken blijven, ook na afronding van het traject blijven ze stand-by, om te volgen of het goed blijft gaan.‘ Daarin zie je ook de drie fasen van schuldhulpverlening terug: preventie, ondersteuning bij schuldhulpverlening en nazorg.
Lokale samenwerking Utrechters Schuldenvrij
De gemeente Utrecht heeft ‘Utrechters Schuldenvrij: Utrecht in 2022’ als ambitie vastgesteld in een actieagenda. Michiel vertelt over deze lokale samenwerking met verschillende organisaties binnen de Utrechtse Alliantie (samenwerking op bestuursniveau) en het Utrechts Platform (uitvoeringsniveau) in het verlengde van de Utrechtse Armoedecoalitie. In 2019 ondertekenden de lokale afdelingen van Humanitas, SchuldHulpMaatje, Leger des Heils, IOT en SMN samen met de Utrechtse partijen U Centraal, de Tussenvoorziening, en Al Amal een convenant om samen te werken aan een schuldenvrij Utrecht. Michiel behartigt de belangen van SchuldHulpMaatje binnen het Platform:
‘De samenwerking staat nu in de grondverf. Het wordt nog verder uitgewerkt. Ik merk al een verrijkend effect, er zijn verschillende invalshoeken en inspiratiebronnen. We kunnen elkaar versterken en we willen zo veel mogelijk mensen bereiken met schuldhulp. Er zijn meer maatjes nodig, maar door samenwerking kunnen we ook meer mensen bereiken. Een pluspunt daarbij is dat je lokaal kunt doorverwijzen. Als je elkaar kent als organisaties gaat dat eenvoudiger.‘
De Utrechtse Alliantie streeft twee doelen na:
1. Het versterken van de kwaliteit van de dienstverlening.
Je zou dan een soort keurmerk kunnen verstrekken, als voldaan wordt aan de minimale eisen. SchuldHulpMaatje heeft bijvoorbeeld een eigen basistraining voor Maatjes, aangevuld door de Budgetvaardigmodule ‘de Utrechtse context’ en de module ‘Stresssensitief werken’. De basistraining Budgetvaardig is bedoeld voor vrijwilligers van de partners binnen het Platform Financieel Vrijwilligers Utrecht.
2. Zoveel mogelijk hulpvragers bereiken.
De Utrechtse alliantie streeft ernaar als vrijwilligersorganisaties beter verankerd te worden in de keten van gemeentelijke schuldhulpverlening. Een middel is de Verwijskaart voor buurtteams en andere hulpverlenende instanties. Daarmee kunnen ze hulpvragers gericht doorverwijzen naar een van de Utrechtse alliantiepartners.
Taboe op geldzorgen
Michiel legt uit:
‘De buurtteams zijn de poortwachters bij de aanmelding. Mensen melden zich niet snel uit zichzelf aan voor hulp. Er zijn maar weinig mensen die echt preventief te werk gaan. Vaak hebben ze al behoorlijke schulden. Jonge mensen onderschatten het effect van een betalingsachterstand. Het stapelt zich op. En bij alle groepen zie je schaamte, er rust een taboe op geldzorgen. Als je het te lang laat lopen, kan het je naar de keel vliegen. Je ziet dat mensen blokkeren en alles voor zich uitschuiven.’
Maatjes helpen mensen met schulden bij het krijgen van overzicht, en waar dat nodig is verwijzen ze door naar professionele schuldhulpverlening. Als je nu kijkt naar de ontwikkelingen sinds corona, zegt Michiel op dit moment nog niet veel te merken van een directe toename van hulpvragen. Hij verwacht dat in het najaar de zorgen duidelijker worden.
Al heeft de overheid met allerlei maatregelen gezorgd voor tijdelijke financiële overbrugging, voor zzp’ers en mensen met flex- en nulurencontracten gaat het spannend worden. In Utrecht zijn ze erop voorbereid.